Sinüzit
Sinüzit yüz kemiklerinin içerisindeki boşlukların iltihaplı doku ile dolmasından ortaya çıkan hastalıktır. Burun tıkanıklığı, sarı-yeşil renkte burun akıntısı, geniz akıntısı, baş ağrısı ve koku almada güçlük ile kendisini göstermektedir.
Sinüzit Nedir?
İnsanda beş çift sinüs mevcuttur. Bunlar;
- Yanak sinüsleri (Maksiller)
- Alın sinüsleri (Frontal)
- Gözler arasındaki sinüsler (Etmoid)
- Geniz bölgesindeki sinüsler (Sfenoid)
- Sinüsler normal salgı (mukus) oluşturan burun, sisteminin bir parçasıdır. Normal olarak burun ve sinüsler günde yaklaşık olarak yarım litre mukus salgılar.
- Günümüzde sinüzit terimi yerine “ rinosinüzit” terimi kullanılmaktadır. Döşeyici mukozanın ürettiği mukusun (sümük) buruna boşaltılamaması sonucu oluşur.
- Sinüslerin buruna boşalma kanallarının (ostium) tıkanması,
- Mukusu sinüsler içinde aktif olarak ostiumlara taşıyan sisteminin bozulması,
- Mukus içeriğinin ya da kıvamının değişmesi.
Sinüzit genellikle aşağıdaki gibi sınıflandırılır:
- Akut sinüzit
- Kronik sinüzit
- Subakut sinüzit
- Rekürren( tekrarlayan)
Sinüzit Belirtileri
Sinüzitin belirtileri kişiden kişiye değişir. Sinüzit kendisini ağrı ile çok az fark ettirir. Sinüzitte ağrı oranı yüzde 5 civarında seyreder. Genel olarak sinüzit belirtileri bu şekilde tanımlanabilir;
- Geceleri veya sabaha karşı ortaya çıkan inatçı öksürük,
- Sarı-yeşil renkli koyu kıvamlı burun akıntısı,
- Göz çevresinde basınç hissi,
- Nefeste kötü koku
- 10-14 günden fazla süren soğuk algınlığı (nezle/grip
- Burun tıkanıklığı , horlama
- Geniz akıntısı
- Uzun süre geçmeyen baş ağrısı
Sinüzit Nedenleri
Sinüzitin pek çok farklı nedeni olmakla birlikte en sık görülen nedenleri şöyledir;
- Viral üst solunum yolu enfeksiyonları (ÜSYE)
- Alerjiye bağlı sinüs ostiumlarını tıkayan mukoza ödemi ikinci önemli sinüzit nedenidir.
- Burun içi eğrilikler
- Polipler,
- Burun eti büyümeleri (konka hipertrofileri)
- Özellikle çocuklarda görülen büyümüş geniz etleri
- Sinüzit, fiziksel olarak değil, psikolojik olarak da olumsuz etkileri vardır.
Islak Saç Sinüzite Neden Olur Mu?
Islak saçla dışarı çıktığında bu kişinin burun mukozası sıcak-soğuk değişimi esnasında alerjik olarak şişeceğinden ve sinüslerin delikleri kolayca kapanacağından sinüzit olma riskleri artar.
Sinüzit Baş Ağrısı
Havalanma yetersizliği sonucu oksijensizlik veya negatif basınç.
İltihabi dokuların(polip) dokulara basıncı sonucu ortaya çıkanlar;
Ağrı, sinüs bölgesinden üst dişlere doğru ilerler. elmacık kemiği, geniz ve alın bölgesinde duyulur. Kronik sinüzitlerde ağrı, genel kanının aksine daha az rastlanan bir belirtidir. Yanak sinüsünün habis tümörlerinde ağrı ancak ileri devredeki bir şikayet olabilir. Yanak sinüslerinin kistleri de ağrı nedenidir. Kistler büyüyüp sinüsün içini kapladığında özellikle sinüs ağızlarına yaptıkları baskı ile ağrı nedeni olurlar.
Sinüs içerisinde bulunan hava teorik olarak dışarıda bulunan hava ile aynı atmosferik basınçtadır ve basıncın dengelenmesi, sinüs ağızlarının normal geçirgenlikleri ile ilişkilidir.Sinüsteki hava basıncının dış ortama göre fazla ya da eksiklik göstermesi gibi bir oluşuma neden olur. Bunun pratik sonucu bir ağrının ortaya çıkmasıdır. Sinüs ağzının iltihabi, alerjik ve tümöral oluşumlar sonucu tıkanması ve hava geçirgenliğine mani olması ile açıklanmaktadır. Sinüs ağzının açılması ağrıyı ortadan kaldırır.
Sinüzit Tedavisi
Sinüzit doğru tedavi edilmediğinde kronik farenjit, kronik gastrit, reflü, göz çevresi enfeksiyon ve apseleri, menenjit, beyin apsesi gibi çok ciddi hastalıklara neden olabilir. Sinüzit tanısı kulak burun boğaz muayenesi ve endoskopik muayene, direkt grafi ve sinüs tomogrofisi yöntemleri ile konulur. “Akut”, “Subakut” ve “Kronik” olarak sınıflandırılan hastalıkta; akut sinüzitler yaklaşık 4 hafta sürer. İlaç tedavisiyle ya da kendiliğinden geçer. Kronik sinüzit ise yaklaşık 3 aydan uzun sürmektedir. Öncelikle antibiyotik tedavisi uygulanır. Eğer sinüzit kronikleşmişse yani ilaç ile tedavi edilemiyorsa sinüzit ameliyatı gündeme gelebilir.
Kronik sinüzit hastalarına “Endoskopik Sinüs Cerrahisi” uygulanabilmektedir. Endoskopik sinüs ameliyatında sinüslerin doğal kanallarını tıkayan polip veya diğer anatomik bozukluklar düzeltilerek sinüslerin kanalları açılmaktadır. Komplikasyon riski açısından dikkatli ve özenli yapılması gereken bir ameliyattır.
Çocuklarda Sinüzit Tedavisi
Çocuk sinüzitlerinde sinüslere yönelik ameliyat gerektiren durumlar, ilaç tedavisine dirençli olan vakalardır. Sinüzit nedeniyle göz etrafında oluşan iltihaplanma tedavisinde de ameliyat önemli bir seçenektir. Kronik sinüzit ile birlikte geniz eti olan veya sık bademcik enfeksiyonu geçiren çocuklarda, geniz eti ve gerektiğinde bademciklerin alınması tek başına kronik sinüziti tedavi edecek bir yöntem değildir, buna yardımcı bir tedavi de uygulanmalıdır. Geniz eti ve bademcik ameliyatlarına rağmen iyileşmeyen kronik sinüzitlerde tercih endoskopik sinüs ameliyatıdır. Bu ameliyattaki en önemli amaç, sinüs ağızlarının açılmasını sağlamak ve sinüslerin içini temizlemek olmalıdır. Eğer çocuğa uygun en önemli tedavi seçeneği ameliyat ise bu vakit kaybedilmeden yapılmalıdır.
Sinüzitten Korunma Yolları
Tedavi edilse de tekrarlayabilen bir hastalık olan sinüzitin oluşumunun nasıl engellenebileceğini bilmek büyük önem taşır. Sinüzitten korunmak için bu tavsiyelere uyulması önerilmektedir;
- Gribal enfeksiyon mutlaka doktor kontrolünde tedavi edilmelidir.
- Enfeksiyon süresince burun daima açık tutulmalıdır. Bunun için okyanus sularını kullanmak ya da denize girmek sinüslerin boşalması açısından yararlıdır. Evde bir su bardağının içine bir çay kaşığı tuz, yarım çay kaşığı karbonat karıştırılarak hazırlanan sıvı ile burun içi yıkanabilir.
- Dışarı, ıslak saçla çıkmamaya önem verilmelidir.
- Direkt rüzgara maruz kalınmamalıdır.
- Alerji tedavisi ihmal edilmemelidir.
- Burun kemik eğrilikleri, burun etlerinin büyüklük ve şişliği tedavi edilerek ortadan kaldırılmalıdır.
Sinüzit Hastalığında Bilinen Yanlışlar!
Halk arasında sinüzite iyi geleceği düşünülen bazı yöntemler hayati birtakım sonuçlara neden olabilir. Sinüzite iyi geldiği düşünülen bazı doğal tedaviler, bitkisel tedaviler çok riskli olabilir. Sinüzite iyi geldiği düşünülen bitkiler buruna sıkılmamalı. Aksi taktirde kullanılan bitki, burnun arkasından alt solunum yoluna doğru akarsa bir gırtlak ödemine neden olarak hastanın hayatını kaybetmesine sebep olabilir. Burun süratli sümkürülmemeli, çok şiddetli sümkürmelerde burundaki enfeksiyon kulağa gidebilir. Bu durum ise orta kulak iltihabı ile sonuçlanabilir.
