Yas denince sevilen birinin ölümü akla gelmektedir. Ancak duygusal ilişkilerdeki ayrılık, boşanma, iş kaybı, iflas etme, göç etme, emekli olmak da önemli kayıplardan olup ölüm nedenli kayıplarda olduğu gibi yas belirtileri meydana getirebilirler. Ayrılık ve kayıp hallerinde ilk birkaç hafta yas etkisi oldukça fazladır. Bu süreçte bedensel, ruhsal, sosyal, düşünsel ve duygusal alanlarda etkilenmeler söz konusu olur.
Yas tepkileri, telafisi mümkün olmayan, yaşamı derinden etkileyen bir ayrılık ve kayıp karşısında, verilebilecek doğal bir tepkilerdir. Yas sürecinde aşağıda verilen belirtiler görülebilir:
Bedensel tepkiler: Baş ağrısı, göğüs ağrısı ve göğüste sıkışma hissi, boğazda düğümlenme, yutkunma güçlüğü, açlık hissi, bulantı, kusma, kabızlık veya ishal, nefes darlığı, çarpıntı, adet düzensizlikleri, kaslarda seğirme, gerginlik ve kasılmalar, uyku düzensizlikleri, iştah değişiklikleri, halsizlik ve yorgunluk.
Duygusal tepkiler: Ölümü inkar etme, üzüntü, ağlama, özlem, öfke, sıkıntı, güvensizlik, tedirginlik, aklını yitireceği-delireceği korkusu, hayata karşı ilgi ve istek kaybı, hiçbir şeyden zevk alamama, hiçbir duygu hissedememe, geleceğe dair umutsuzluk ve karamsarlık, yalnızlık, çaresizlik.
Ruhsal tepkiler: Ölen kişinin hala yaşadığını, var olduğunu hissetme, sesini duyma, hayalini görme, hayat ve ölüm kavramlarını sorgulama
Bilişsel tepkiler: Ölen kişiyi ve ölümü düşünme-düşünmeye engel olamama, kendini suçlama, kendine kızma, pişmanlık, ölüm anını tekrar tekrar hatırlama, hatta çok canlı bir biçimde yaşama, kararsızlık, dikkatini toparlamakta zorlanma, bellek sorunları
Davranışsal tepkiler: Amaçsız bir aşırı hareketlilik, kendini tamamen başkalarına yardıma adayarak kaybın acısından kaçınma, insanlardan uzaklaşma ve görüşmek istememe, ölen kişinin eşyalarına, bulunduğu yerlere aşırı yönelme veya bunlardan uzak durmaya çalışma, mezara sık gitme veya gidememe, alkol ve/veya ilaç kullanma, cinsellikle ilgili değişiklikler.
Belirtmek gerekir ki; Oluşan yas tepkileri, kişiden kişiye, durumdan duruma ve ilişkiden ilişkiye farklılık gösterebilmektedir. Bazı durumlarda kaybın ani, beklenmedik olması (savaş, şiddet içeren kayıplar vs) yası travmatik yasa, bireyin daha önce yaşamış olduğu yas/yasları sağlıklı ve normal aşamalarıyla atlatamamış olmasının üstüne yeni yasın gelmesi de süreci karmaşık ve daha uzun yapabilmekte ve ‘komplike yasa’ dönüştürebilmektedir.
